23 januari werd Een land van waan en wijs, geschiedenis van de Nederlandse jeugdliteratuur feestelijk gepresenteerd in het Letterkundig Museum in Den Haag. Samen met Helma van Lierop-Debrauwer, hoogleraar jeugdliteratuur aan de Universiteit van Tilburg, schreef ik een van de hoofdstukken: Verhalen op de planken; Jeugdtheater en jeugdliteratuur.
Dit vuistdikke boekwerk laat zien hoe de jeugdliteratuur zich de afgelopen eeuwen heeft ontwikkeld. Van leerboeken en religieuze teksten, tot de spannende avonturen en historische romans van vandaag de dag.
De Nederlandstalige jeugdliteratuur is veelzijdig, en heeft internationale allure: Nijntje en Kikker, Bart Moeyaert, Guus Kuijer en Tonke Dragt oogsten ook buiten ons taalgebied succes. Een land van waan en wijs laat zien hoe de jeugdliteratuur zich de voorbije eeuwen heeft ontwikkeld: een verhaal van boeken, schrijvers en illustratoren, maar ook van uitgevers en critici – die er vaak een heel andere smaak op na houden dan de jonge lezers. En natuurlijk is het ook het verhaal van film, theater, televisie en games, die zich graag laten inspireren door de jeugdliteratuur, en tegelijkertijd het jeugdboek voor nieuwe uitdagingen stellen.
Een land van waan en wijs werd samengesteld door Rita Ghesquière, Vanessa Joosen en Helma van Lierop-Debrauwer (redactie).
Gerrit Kouwenaar, de dichter van het gedachtestreepje (1923-2014)
In de zomer van 1993 interviewde ik Kouwenaar in zijn huis in Frankrijk voor de televisieserie Schrijven van gedichten en verhalen (Teleac). We zaten buiten achter het huis, een prachtige stille plek. Het gesprek ging over het schrijversvak. De uitgeschreven tekst van het interview heb ik al die jaren bewaard.
Hier schreef Kouwenaar toen hij bij thuiskomst na de winter een uil vond die door de schoorsteen was gevallen:
een geur van verbrande veren
Men komt thuis, het is maart, men ontsluit/het verwinterde huis, afzijn gebrek/hebben webben gestrikt, mee-eters verteerd, de uil/ door de schoorsteen de dood in gedreven
de vloer vol hopeloos dons, de boeken kalk /wit bescheten, de glazen aan gruizels/op het eeuwige bed een proper karkas/met machtige vleugels
wat heeft men gedaan vandaag?/takken geraapt, de kwijnende vlier beklaagd/vuur gestookt van afval –
Kouwenaar over zijn poëzie: ‘Een gedicht moet perfect zijn, anders hoeft het niet te bestaan. Het moet niet een afspiegeling zijn, niet een beschrijving. De onsterfelijke momenten die een mens beleeft, moeten er in zitten. Dat is een grote opdracht. Daarom moet je ook wat zuinig zijn met poëzie, het moet altijd lukken.’
We hadden het over zijn gedicht lege volière in artis. Ik vroeg hem wat het onsterfelijke moment in dit gedicht was.
‘Dit gedicht bevat op een bepaalde manier de ervaring van mijn hele leven, dat zit er even in en dat is een onsterfelijk moment. Dat stilgezette moment, uit de tijd gepakt, terwijl je verder leeft, iedereen leeft verder, dat is het kenmerk van poezie, het is een gestold moment.’
Kouwenaar is de dichter van het gedachtestreepje; hij zette nooit een punt: ‘Een punt vind ik te definitief. Het is een soort hak, pats, nu zeg ik niets meer. Een streepje is even, dan loopt het nog een beetje door. Ik heb iets tegen punten. Ik vind het zeer lelijke dingen. Ik heb ook iets tegen hoofdletters. Eén hoofdletter is voldoende, daar begint een gedicht mee.’
lege volière in artis
Deze kooi waar ooit exotische vogels in huisden/staat leeg, zij aten geen brood, dood/gaande in een oase/stierven zij uit
volgend de overlevende paden/door de sneeuw van het huidige jaar/ proeft men ranja, geen tranen
spelt men aan de hand van de alwetende vader/des zondags de ara de beo de condor
hoort men des nachts in een bezette kamer/het stampen en snuiven van hongerige beesten/dwars door de stilte van ontvolkte huizen
de kooi staat leeg, men kauwt/het woord oase, voert de duiven pinda’s
op honderd meter kankert de vrede, men denkt/dit is beter, het sneeuwt, het is heden–
(Marja Käss)
Zes nominaties Parel voor de Beste Boekverfilming 2014
Amsterdam, 1 juli 2014
12 Years a Slave, De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween, Het Diner, Philomena, The Hunger Games: Catching Fire en The Wolf of Wall Street zijn genomineerd voor de Parel, de nieuwe publieksprijs voor de beste boekverfilming van het afgelopen jaar. De hele maand juli kan via besteboekverfilming.nl gestemd worden op een van deze films of een boekverfilming naar keuze. Op 7 augustus wordt bekend welke film de Parel voor Beste Boekverfilming 2014 ontvangt. Op 19 september wordt de Parel uitgereikt op Film by the Sea, het festival voor boekverfilmingen in Vlissingen.
De zes genomineerde films behoren tot de populairste boekverfilmingen die tussen 1 juli 2013 en 30 juni 2014 in de Nederlandse bioscoop uitkwamen. Directeur van Film by the Sea Leo Hannewijk maakte samen met André Nientied en Barend de Voogd, filmrecensenten van NU.nl, deze selectie. Het Nederlands publiek kan stemmen op een van de zes genomineerden of op een boekverfilming naar keuze, mits die in dezelfde periode uit is gekomen. Tijdens Film by the Sea, van 12 t/m 21 september, worden de zes films vertoond.
Boekverfilmingen
Boek en film gaan heel goed samen. Aan menig beroemde film gaat vaak een even beroemd boek vooraf. Denk aan klassiekers als Turks Fruit, Doctor Zhivago, The English Patient, Breakfast at Tiffany’s en recenterHarry Potter. En nog steeds zijn veel van de films die uitkomen gebaseerd op een boek en worden de filmrechten van bestsellers al snel verkocht.
Zilveren Griffels en Penselen voor mooiste kinderboeken 2013
De Griffeljury heeft negen kinderboeken met een Zilveren Griffel, de prijzen voor de beste kinderboeken van 2013, bekroond. Daarnaast werden er door de Penseeljury twee Zilveren Penselen en twee Zilveren Paletten uitgereikt. In totaal werden door de beide jury’s vijftien Vlag en Wimpels toegekend. Op woensdag 24 september worden het Gouden Penseel en Gulden Palet uitgereikt bij de opening van de tentoonstelling Penselen in het Rijkmuseum. Een kleine week later wordt op het Kinderboekenbal, dinsdagavond 30 september, bekendgemaakt welke van de Zilveren Griffels bekroond wordt met Goud.
| De met een Zilveren Griffel bekroonde boeken: | ||
| Held op sokken – Bette Westera (Gottmer) | tot 6 jaar | |
| Wij samen op stap – Jean Reidy (Querido) | tot 6 jaar | |
| Garmanns straat – Stian Hole (Hoogland & Van Klaveren) | vanaf 6 jaar | |
| Groter dan een droom – Jef Aerts (Querido) | vanaf 6 jaar | |
| Broergeheim – Emiel de Wild (Leopold) | vanaf 9 jaar | |
| Vissen smelten niet – Jef Aerts ( Querido) | vanaf 9 jaar | |
| Het raadsel van alles wat leeft – Jan Paul Schutten (Gottmer) | informatief | |
| Ik zoek een woord – Hans en Monique Hagen (Querido) | poëzie | |
| Kleine stemmen – Gil vander Heyden (Clavis) | poëzie |
De met Zilveren Penseel bekroonde boeken:
Coco of het kleine zwarte jurkje – Annemarie van Haeringen (Leopold en Gemeentemuseum
Den Haag)
Het raadsel van alles wat leeft – Floor Rieder (Gottmer)
De met een Zilveren Palet bekroonde boeken:
Het hondje dat Nino niet had – Anton van Hertbruggen (De Eenhoorn)
Deze hoed is niet van mij – Jon Klassen (Gottmer)
Niet-Nederlandse illustratoren komen sinds 2012 in aanmerking voor twee Zilveren Paletten, waarvan er één het Gulden Palet kan winnen.
Naast de Griffels en Penselen bestaan er eervolle vermeldingen: de Vlag en Wimpels. Vijftien boeken werden bekroond met een Vlag en Wimpel.
________________________________________________________________________________________________________
Lekker Literair wordt beroemd!
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
